Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2014

Όταν το παιδί δεν δέχεται αγκαλιές και φιλιά από συγγενείς και φίλους!


Η μικρή μου είναι μόλις 3 ετών. Έχει την δική της αντίληψη και άποψη πλέον. Το πιο απλό παράδειγμα είναι κάθε φορά που πάμε για ψώνια και διαλέγει η ίδια τα ρούχα που θα πάρουμε. Την καμαρώνω αλλά με δυσκολεύει πολύ η στιγμή που θα δείξει την ίδια συμπεριφορά με τους συγγενείς και τους φίλους που θα έρθουν να μας επισκεφθούν. Είναι λογικό και σύνηθες, πως όποιος επισκέπτεται ένα σπίτι μ’ ένα μικρό παιδί θα θέλει να του δείξει την αγάπη του με αγκαλιές, φιλιά και δώρα. Η μικρή μου, ωστόσο, είναι αρκετά επιλεκτική καθώς πέρα από εμάς, τους γονείς της, και τον πατέρα μου, δεν πλησιάζει κανέναν άλλον. Είναι αντικοινωνική; Είναι φυσιολογική; Εγώ τί να κάνω;”

Πράγματι, πολλά παιδιά, από πολύ νεαρή ηλικία, στο άκουσμα “Θα πας λίγο στην αγκαλιά της θείας;” δείχνουν ιδιαίτερη αποστροφή. Μερικά παιδιά με διάφορες μη επιθυμητές ( από τους γονείς) συμπεριφορές και αντιδράσεις (π.χ. κλάμα, φωνές κ.ά.) καταφέρνουν και ξεφεύγουν, ενώ άλλα καταπιέζονται και υποκύπτουν.
Τελικά οι γονείς ή τα παιδιά έχουν δίκιο;
Οι γονείς οφείλουν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του κάθε παιδιού ξεχωριστά, κι όχι στις δικές τους ανάγκες. Η αναγκαστική αγκαλιά ή το ανεπιθύμητο φιλί που θα δώσει ή θα πάρει το παιδί, είναι ανάγκη του γονέα για να μην στεναχωρήσει τον εκάστοτε συγγενή ή φίλο. Τα παιδιά έχουν κρίση και αντίληψη και για κάθε ηλικία υπάρχει ένα εύρος αποφάσεων για το οποίο είναι ικανά να πάρουν πρωτοβουλία, γεγονός που θα βελτίωνε την μετέπειτα αντιληπτική τους ικανότητα και κρίση, καθώς και το επίπεδο ανεξαρτησίας από τους γονείς.
Η πίεση, λοιπόν, που ασκείται στο παιδί προκειμένου να εκφράσει συναισθήματα αγάπης και οικειότητας που δεν νιώθει, πολύ πιθανά να μεταφράζεται από το παιδί ως εξής:
-”Αφού δεν με καταλαβαίνει η μαμά μου, τότε κι εγώ θα κάνω το δικό μου! Θα κλειστώ στο δωμάτιο και δεν θα μιλάω σε κανέναν!”
-”Ωραία, άρα για να πάρω κάτι από τον άλλον πρέπει απλά να προσποιηθώ μία αγκαλιά!”
-”Το σώμα μου δεν μου ανήκει πλέον!”
- “Μάλλον το σωστό θα είναι να παραμερίζει κανείς τις προσωπικές του επιθυμίες ώστε να ευχαριστεί τους γύρω του. Αυτό θα πρέπει να κάνω κι εγώ!”
Αποτέλεσμα;
-Η καταπίεση του παιδιού να εξωτερικεύσει μη επιθυμητά συναισθήματα αναγκάζοντάς το να γίνει κοινωνικό, πολύ πιθανά να το κρατήσει σ’ αυτόν τον δρόμο ή να το οδηγήσει στον ακριβώς αντίθετο δρόμο: Να γίνει αντικοινωνικό και εσωστρεφές.
-Πολύ πιθανό είναι το παιδί να μάθει να διαχειρίζεται το σώμα του και τις συμπεριφορές αγάπης και οικειότητας προκειμένου να γίνει αρεστό (π.χ. μία κοπέλα, ενώ δεν είναι έτοιμη, δέχεται την σεξουαλική επιθυμία του συντρόφου της για να είναι αρεστή) ή να εκμεταλλευτεί τους ανθρώπους που πράγματι βιώνουν θετικά συναισθήματα γι’ αυτό (π.χ. ένα αγόρι θα εκδηλώσει συναισθήματα αγάπης προκειμένου να πείσει την κοπέλα του να ενδώσει σεξουαλικά).
-Μάλιστα, μιας που το παιδί έχει μάθει να χρησιμοποιεί το σώμα του και να καταπιέζει τις επιθυμίες του προκειμένου να ευχαριστήσει τους άλλους πολύ πιθανά να υπάρξει μετέπειτα θύμα σχολικού εκφοβισμού (bullying), σεξουαλικής κακοποίησης κ.ά.
Τί πρέπει να καταλάβουμε εμείς σαν γονείς;
-Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνει κατανοητό, πως πρέπει να βοηθήσουμε να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά μας, πως το σώμα τους ανήκει και πως είναι δική τους επιλογή το αν θα αγκαλιάσουν, αν θα φιλήσουν και γενικά, αν θα δείξουν συμπεριφορές οικειότητας.
-Πράγματι, κυρίως στην νηπιακή ηλικία, τα παιδιά παρουσιάζουν διάφορες αντιδράσεις (π.χ. με το ωράριο του ύπνου), ωστόσο, η άρνηση εξωτερίκευσης μη επιθυμητών συναισθημάτων δεν θα έπρεπε να ληφθεί από εμάς ως αντίδραση.
-Πρέπει να κατανοήσουμε πως το παιδί μ’ αυτόν τον τρόπο δεν είναι αγενές, αντικοινωνικό και αντιδραστικό. Η ένδειξη σεβασμού μπορεί να εκδηλωθεί με ποικίλους τρόπους, όπως με μία θερμή χειραψία, μ’ έναν ευγενικό χαιρετισμό κ.ά.
Τί θα μπορούσαμε να κάνουμε;
-Καλό θα ήταν να ενημερώνουμε κάθε φορά το παιδί για μία επικείμενη επίσκεψη. Αν το παιδί αντιδράει πριν την άφιξη του επισκέπτη θα του εξηγήσουμε με ήρεμο τρόπο:
“Έχω να δω πολύ καιρό την θεία Μαρία, και θα ήθελα να μιλήσω μαζί της για κάποια πράγματα. Αν δεν θέλεις να την δεις μπορείς απλά να την χαιρετήσεις και να πας στο δωμάτιό σου. Εξάλλου, κι εσύ έχεις αυτό το δικαίωμα να φέρνεις φίλους εδώ και το σέβομαι απόλυτα κάνοντας το ίδιο πράγμα που σου ζήτησα.”
-Εξίσου καλό θα ήταν να τονίσουμε πως στους ανθρώπους συμπεριφερόμαστε με ευγένεια και σεβασμό:
“Θα έρθει η θεία Μαρία σήμερα και θα χαιρόταν πολύ να της πεις: Καλημέρα θεία Μαρία, τί κάνεις!”.
Μάλιστα, μόλις φτάσει η θεία και ανοίξουμε την πόρτα ενισχύουμε αυτήν την συμπεριφορά:
” Η θεία Μαρία θα ήταν πολύ χαρούμενη μ’ ένα όμορφο χαμόγελο και ένα ζεστό: Καλημέρα, τί κάνεις! που θα της πεις!”
-Στο άνοιγμα της πόρτα θα μπορούσαμε να πούμε:
“Το παιδί μου δεν δίνει ούτε αγκαλιές ούτε φιλιά, αλλά εγώ δίνω!”
Πρόκειται για ένα καλό παράδειγμα μίμησης ειδικά για τις πολύ νεαρές ηλικίες. Το παιδί βλέποντάς μας θα αρχίσει να συνειδητοποιεί πως πρόκειται για μία απολύτως φυσιολογική διαδικασία όταν βλέπουμε ένα συγγενικό ή φιλικό μας πρόσωπο και πολύ πιθανά να υιοθετήσει αβίαστα αυτήν τη συμπεριφορά.
Εξάλλου, ως γονείς θα έπρεπε να είμαστε περήφανοι και ευτυχισμένοι για τις αληθινές συμπεριφορές και τα πραγματικά συναισθήματα αγάπης του παιδιού μας!


Πηγή: psycholoygeia.gr

Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2014

Οι αλλαγές στην ψυχολογία των έφηβων



Η εφηβεία είναι ο δρόμος που ενώνει την παιδική ηλικία με την ενήλικη ζωή.

Η εφηβεία είναι μια δύσκολη ηλικία, γεμάτη αλλαγές. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται ορισμένα από τα ιδιαίτερα ζητήματα που απασχολούν τους εφήβους, αλλά και τους γονείς τους, κατά την περίοδο αυτή.

Η εφηβεία είναι ο δρόμος που ενώνει την παιδική ηλικία με την ενήλικη ζωή. Είναι μια κρίσιμη περίοδος κατά την οποία ο έφηβος συναντά διάφορα προβλήματα, προβλήματα άγχους και ψυχικής πίεσης. Η εφηβεία είναι μια ψυχολογικά ταραγμένη περίοδος. Καθώς τα παιδιά οδεύουν προς την ενηλικίωση και πασχίζουν να αποκτήσουν και να εδραιώσουν την ανεξαρτησία τους, περνούν μέσα από διάφορες φάσεις που επηρεάζουν τον ψυχισμό τους. Μεγαλώνοντας, αυξάνεται και η πίεση που δέχονται από τους γονείς, τους φίλους, την κοινωνία κι αυτό αποτελεί για μερικά παιδιά  τεράστια δυσκολία.

 Η έναρξη της εφηβείας σηματοδοτείται από αλλαγές στο σώμα και την εμφάνιση των παιδιών (εμφάνιση στήθους και περιόδου για τα κορίτσια, τριχοφυΐα, αύξηση του ύψους, βραχνάδα  της φωνής για τα αγόρια κτλ.), οι οποίες τα προβληματίζουν πολύ. Αρχίζουν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους συνομηλίκους και να εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές. Βάσει αυτής της σύγκρισης αυτοπροσδιορίζονται. Αλλαγές παρατηρούνται και στη συμπεριφορά. Κυκλοθυμία, έντονα συναισθήματα, ανασφάλεια, για την εμφάνισή τους και ισχυρή ευαισθητοποίηση για τα γύρω τους ζητήματα, καθώς και για τα παγκόσμια γεγονότα, ταράζουν τους εφήβους και αναστατώνουν την ψυχολογία τους. 

Για πρώτη φορά αρχίζουν να αμφισβητούν τους γονείς τους και να επιζητούν περισσότερο την επαφή με τους συνομηλίκους. Οι μεγάλες αυτές αλλαγές σε συνδυασμό με την κατάσταση στην οικογένεια και την έναρξη της εφηβείας μπορεί να επηρεάσουν πολύ το παιδί στην αυτοεκτίμηση του και στην απόδοση του στο σχολείο.  

Το Γυμνάσιο  είναι διαφορετικό είδος εργασίας από αυτό που έχουν  συνηθίσει, και όλοι περιμένουν ότι θα φέρονται πιο ανεξάρτητα σχετικά με το διάβασμα  και πώς μελετάνε.
Μετάβαση που επηρεάζει και επηρεάζεται από τα παιδιά, τους γονείς, την εκπαιδευτική κοινότητα, είναι αυτή από το Δημοτικό στο  Γυμνάσιο.

Ξαφνικά βρίσκονται σε ένα τεράστιο, νέο περιβάλλον και δεν υπάρχει κάνεις να τους κρατάει το χέρι! Τώρα υπάρχουν πολλά περισσότερα μαθήματα και εξετάσεις! 

Μπορεί να σημαίνουν περισσότερη ελευθερία στην επιλογή της εκπαίδευσης, περισσότερες ευθύνες και ίσως ακόμα ότι μερικοί φίλοι τους, θα μείνουν πίσω. Κατά τη μετάβαση από τη μία σχολική βαθμίδα στην επόμενη, επικρατούν νέες συνθήκες και απαιτήσεις, στις οποίες πρέπει να προσαρμοστεί το παιδί και οι οποίες απαιτήσεις μπορούν να δημιουργήσουν ψυχικές εντάσεις, όπως και συγκρούσεις στις σχέσεις του παιδιού με το σχολείο. Η αναβλητικότητα στο διάβασμα και το πρόβλημα συγκέντρωσης. 

Συνήθως οι περισσότεροι έφηβοι αναβάλλουν το διάβασμα για αργότερα και δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν ακόμα και όταν αποφασίσουν να διαβάσουν. Αυτό συμβαίνει γιατί τα πράγματα που απασχολούν τον έφηβο, φιλίες, έρωτες, διασκέδαση έχουν μεγαλύτερη προτεραιότητα από το σχολείο. Το Γυμνάσιο και το Λύκειο είναι μεγάλοι σταθμοί στη ζωή ενός εφήβου. 

Στην έναρξη της εφηβείας με την είσοδο του στο Γυμνάσιο το παιδί έχει να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες:

  • Είναι το «πρωτάκι» στο σχολείο.
  • Έχει καινούργιους συμμαθητές και καινούργιους διαφορετικούς καθηγητές.
  • Αισθάνεται εκτεθειμένος και απροστάτευτος σε άγνωστα παιδιά που μπορεί να εκδηλώνουν και επιθετική συμπεριφορά.
  • Υπάρχει έντονος ανταγωνισμός και μεγαλύτερες μαθησιακές απαιτήσεις. 


Πώς μπορούμε σαν γονείς να βοηθήσουμε τον έφηβο στην μεθοδολογία της μελέτης, στην διαχείριση του χρόνου  και στις τεχνικές συγκέντρωσης;

  • Ζητήστε τη βοήθεια ειδικού για διάγνωση και μαθησιακή στήριξη από ειδικούς παιδαγωγούς. 
  • Μην είστε υπερβολικά απαιτητικοί και πιεστικοί.
  • Μην νιώθετε ένοχές για το πρόβλημα του παιδιού.
  • Βοηθείστε το παιδί στο να έχει ένα πρόγραμμα και στηρίξτε τον στην προσπάθεια που κάνει για να συγκεντρωθεί. 
  • Οι στόχοι που βάζει το παιδί για το διάβασμα πρέπει να είναι ρεαλιστικοί και να μη βάζει στόχους που ξέρει ότι θα τον δυσκολέψουν πολύ και δεν θα συγχρονίζονται με τους προσωπικούς του ρυθμούς και τις δυνατότητες του.
  • Συνεργαστείτε με τους καθηγητές για να μην απορρίπτουν το παιδί μέσα στην τάξη και να βοηθούν και τα άλλα παιδιά να αποδέχονται το συμμαθητή τους που παρουσιάζει κάποια δυσκολία.
  • Βοηθείστε το να δει σε ποιους τομείς τα καταφέρνει λίγο καλύτερα από τους άλλους και εστιάστε στα θετικά του σημεία και στα υπόλοιπα ταλέντα του (αθλητισμός, ζωγραφική).
  • Ζητήστε από το παιδί να κάνει ένα καθημερινό πρόγραμμα όπου θα καταγράψει όλες τις δραστηριότητες του από το πρωί μέχρι το βράδυ, και το οποίο θα -περιλαμβάνει οπωσδήποτε διάβασμα αλλά και διασκέδαση. Μία μέρα της εβδομάδας, π.χ η Κυριακή να μένει κενή από μελέτη για να μπορεί να ξεφεύγει από την καθημερινή ρουτίνα.
  • Χώρος μελέτης ,να είναι πολύ συγκεκριμένος, ένα γραφείο με καλό φωτισμό.
  • Να είναι ξεκούραστος όταν ξεκινάει διάβασμα. Να κλείνει κινητά και να μην σηκώνει τηλεφώνα την ώρα που διαβάζει.
  • Όταν νιώθει ότι έχει εξαντληθεί να σταματάει για ένα διάλειμμα. 
  • Να μην έχει στο γραφείο του πράγματα που του αποσπούν την προσοχή όπως φαγητό, παιχνίδια, ανοιχτό υπολογιστή. 
  • Τονίστε τη σημασία του σχολείου και των εργασιών του και επιμείνετε στην τήρηση του προγράμματος που έχετε ορίσει. Διδάξτε τους πώς να οργανώνουν τον χρόνο τους.
  • Έχετε επαφή με το σχολείο και προσπαθήστε να είστε ενήμεροι για τις επιδόσεις τους. Τονίστε ότι σημασία για εσάς έχουν τα ίδια και όχι οι καλοί βαθμοί, αλλά ότι αυτοί μπορούν να αποτελέσουν εφόδιο για το μέλλον τους. 



Ο ψυχικός κόσμος των εφήβων χρειάζεται τα εξής:

  • Δείξτε την αγάπη σας και την συμπαράσταση σας.   
  • Μιλήστε  τους για τις αξίες σας και θέστε τους όρια και απαιτήσεις, επιτρέποντάς τους όμως να διατηρήσουν την ελευθερία τους.
  • Καλλιεργήστε τον διάλογο και δημιουργήστε μαζί τους μια σχέση όπου θα κυριαρχούν η ειλικρίνεια, η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός.
  • Αναθέστε τους καθήκοντα και παραχωρήστε τους ελευθερίες και προνόμια όσο θα μεγαλώνουν.
  • Δώστε ιδιαίτερη σημασία σε προειδοποιητικά σημάδια, όπως είναι τα έντονα προβλήματα συγκέντρωσης, η απότομη πρόσληψη ή απώλεια βάρους, η μελαγχολία, η έλλειψη ενδιαφέροντος για οτιδήποτε, οι αϋπνίες, η χαμηλή αυτοεκτίμηση ή η παραβατική συμπεριφορά, που ενδέχεται να μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιου βαθύτερου προβλήματος. Σε μια τέτοια περίπτωση ρωτήστε το παιδί σας τι το απασχολεί και μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ειδικού Κλινικού Ψυχολόγου.


Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2014

Σοπενχάουερ: Η τέχνη να επιβιώνεις

O Γερμανός φιλόσοφος μοιράζεται τη σοφία της κάθε ηλικίας προς την επιβίωση 







ΚΑΘΕ ΠΡΟΙΚΙΣΜΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, κάθε άνθρωπος που δεν ανήκει στα θλιβερά 5/6 της ανθρωπότητας που είναι εκ φύσεως μειονεκτικά, όταν περάσει τα σαράντα είναι δύσκολο να μη δείξει κάποια στοιχεία μισανθρωπισμού. Γιατί κρίνοντας απ’ τον εαυτό του, έχει καταλήξει στα συμπεράσματά του σχετικά με τους άλλους κι έχει ανακαλύψει πως σε ό,τι αφορά το κεφάλι αλλά και την καρδιά, πολλές φορές μάλιστα και τα δύο, έχει φτάσει σ’ ένα επίπεδο που οι άλλοι αδυνατούν να φτάσουν, γι’ αυτό και αποφεύγει την οποιαδήποτε σχέση μαζί τους. Για τον ίδιο λόγο, ο καθένας αγαπάει ή μισεί τη μοναξιά του, με άλλα λόγια την παρέα με τον εαυτό του, ανάλογα με το πόσο αξίζει ο ίδιος. 

ΟΤΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΝΕΟΙ, Ο,ΤΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΟΙ ΑΛΛΟΙ, θεωρούμε πως η ζωή είναι ατέλειωτη και χρησιμοποιούμε τον χρόνο μας απερίσκεπτα -όσο μεγαλώνουμε όμως, αρχίζουμε να κάνουμε οικονομία. Γιατί προς τα τέλη της ζωής μας, κάθε μέρα που ζούμε μας προκαλεί μια αίσθηση που μοιάζει μ’ αυτήν που έχει σε κάθε του βήμα ο εγκληματίας, όταν τον πάνε στο ικρίωμα.

ΟΣΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΖΟΥΜΕ, τόσο λιγότερα γεγονότα μάς φαίνονται σημαντικά, ή αρκετά σπουδαία, για να θέλουμε να τα θυμόμαστε αργότερα, να τα κρατήσουμε δηλαδή σταθερά στη μνήμη μας: γι’ αυτό και μόλις περάσουν, τα ξεχνάμε. Περνάει λοιπόν ο χρόνος έτσι, χωρίς ν’ αφήνει ίχνη.

ΟΣΟ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΜΕ, ΖΟΥΜΕ με όλο και λιγότερη συνείδηση. Τα πράγματα έρχονται και παρέρχονται χωρίς να μας κάνουν εντύπωση· σαν ένα έργο τέχνης που το έχουμε δει χιλιάδες φορές: κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε και μετά δεν ξέρουμε αν το έχουμε κάνει ή όχι. Και καθώς η ζωή γίνεται όλο και πιο ασυναίσθητη, επιταχύνεται και η γενικότερη ασυνειδησία, οπότε η ζωή περνάει όλο και πιο γρήγορα. 

ΓΕΝΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΠΕΙ ότι τα πρώτα σαράντα χρό­νια της ζωής μάς δίνουν το κείμενο, τα επόμενα τριάντα τα σχόλια πάνω στο κείμενο, τα οποία μας επιτρέπουν να καταλάβουμε για πρώτη φορά σωστά το νόημα, τις ανα­φορές, τα ηθικά διδάγματα και τις λεπτές έννοιες του κει­μένου. 

ΠΡΟΣ ΤΑ ΤΕΛΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, συμβαίνει κάτι ανάλογο μ’ αυτό που γίνεται στο τέλος ενός χορού μεταμφιεσμένων: πέφτουν οι μάσκες. Τότε βλέπεις καθαρά ποιους ακρι­βώς είχες συναναστραφεί στη διάρκεια της ζωής σου. Γιατί τότε βγαίνουν οι χαρακτήρες των ανθρώπων πραγ­ματικά στο φως, οι πράξεις έχουν επιτέλους καρποφορή­σει, τα επιτεύγματα έχουν σωστά εκτιμηθεί και καθετί το ψεύτικο έχει γκρεμιστεί. 

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ότι γενικά, και ανεξάρτητα από τις επιμέρους συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες, η νιότη χαρακτηρίζεται από μια κάποια μελαγχολία και θλίψη, ενώ τα γηρατειά αντίθετα χαρακτηρίζονται από μια σχε­τική ευθυμία: και ο λόγος γι’ αυτό δεν είναι άλλος απ’ το γεγονός ότι ο νέος υπηρετεί δουλικά τον δαίμονα εκείνο, που δεν τον αφήνει ούτε στιγμή ήσυχο. 

ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΑΙΤΙΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΔΟΘΕΙ σχεδόν κάθε δυστυχία που καταδυνα­στεύει ή απειλεί τον άνθρωπο. Ο ηλικιωμένος όμως είναι χαρούμενος και γαλήνιος, μοιάζει με κάποιον που μετά από πολλά χρόνια έχει απαλλαγεί από τα δεσμά του και κινείται πια ελεύθερα. Από την άλλη μεριά ωστόσο πρέ­πει να ειπωθεί ότι, όταν σβήνει το σεξουαλικό ένστικτο, χάνεται ο πραγματικός πυρήνας της ζωής, και το μόνο που μένει είναι το κέλυφος· η ζωή δηλαδή μοιάζει με μια κωμωδία, που ξεκινάει με κανονικούς ηθοποιούς και μετά συνεχίζει να παίζεται μέχρι το τέλος από κούκλες που έχουν φορέσει τα ρούχα των ανθρώπων. 


Άρθουρ Σοπενχάουερ - Η τέχνη να επιβιώνεις, εκδόσεις Γνώση

Ο Άρθουρ Σοπενχάουερ (22 Φεβρουαρίου 1788-21 Σεπτεμβρίου 1860) ήταν Γερμανός φιλόσοφος που χαρακτηρίζεται από τον αθεϊστικό πεσιμισμό του και τη φιλοσοφική του διαύγεια. Έγινε γνωστός κυρίως από το βιβλίο του Ο Κόσμος ως Βούληση και ως Παράσταση, στο οποίο ισχυρίστηκε ότι ο κόσμος μας οδηγείται από μία διαρκώς ανικανοποίητη βούληση καθώς αναζητά αέναα την ικανοποίηση. 


[Πηγή: www.doctv.gr]

Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 2014

Αγχώδεις διαταραχές



Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει νιώσει άγχος. Καθώς το άγχος βιώνεται ψυχολογικά ως συναίσθημα, είναι χρήσιμο για την κατανόηση του να αναφερθούμε σ’ένα άλλο παρόμοιο συναίσθημα που είναι ο φόβος. Ενώ ο φόβος είναι το συναίσθημα της ανησυχίας που προκαλείται από την ύπαρξη επικείμενου κινδύνου, φοβία είναι ο επίμονος υπερβολικός φόβος που συνδέεται με ένα αντικείμενο ή κατάσταση, που αντικειμενικά δεν είναι σπουδαία πηγή κίνδυνου. Όταν ο φόβος δεν αφορά σε συγκεκριμένη κατάσταση ή αντικείμενο και δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε γιατί  ή τι φοβάται, τότε λέμε ότι το άτομο έχει άγχος
.
Ο φόβος της μοναξιάς, των ανθρώπων, της ψυχικής νόσου και του θανάτου είναι φόβοι σύμφυτοι με την ύπαρξη του ανθρώπου με τους οποίους δεν μπορεί εύκολα να συμφιλιωθεί. Οι κυρίαρχοι αυτοί φόβοι τον συνοδεύουν σχεδόν σ’ όλη του τη ζωή και τον καθοδηγούν άμεσα η έμμεσα, με τη θέληση του ή  και χωρίς αυτή, όταν τους ξεπερνά  ή συμφιλιώνεται μαζί τους η τους προσεγγίσει διαφορετικά, τότε ζει  ευτυχισμένος και συναλλάσσεται με τους συνάνθρωπους του χωρίς επιφύλαξη και επιθετικότητα. 

Κάποιες φορές όμως, οι φόβοι αυτοί τον αποδιοργανώνουν συναισθηματικά σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην μπορεί να τους διαχειριστεί και να τους  αντιμετωπίσει και, παρόλο που κάνει προσπάθειες καταλήγει στην εύκολη λύση, αυτής της αποφυγής ενδίδει στο φόβο του,ζει και αναπνέει μ’αυτόν, αποφεύγει τον κόσμο, κλείνεται μέσα στο σπίτι του γίνεται δυσλειτουργικός, υποφέρει και απομονώνεται εξαιτίας του  φόβου και εμφανίζονται οι αγχώδεις διαταραχές.

Οι αγχώδεις διαταραχές, όπως δηλώνει και το όνομά τους, είναι διαταραχές όπου  το κυρίαρχο συναίσθημα αν και συχνά κεκαλυμμένο είναι το άγχος. Σ' αυτές ανήκουν: 

Διαταραχη Πανικού, Αγοραφοβία, Απλή Φοβία, Ψυχαναγκαστική - Καταναγκαστική Διαταραχή, Κοινωνική φοβία, Διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες και η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή. 

Πιο συγκεκριμένα ας αναφερθούμε στην καθεμία χωριστά.
  • Η διαταραχή Πανικού είναι μια έντονη κατάσταση που χαρακτηρίζεται από διακριτά επεισόδια προσβολών πανικού-κρίσεις υπερβολικού άγχους και φόβου που συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα. Πρόκειται για συμπτώματα που μοιάζουν μετά από έντονη σωματική άσκηση  ή σε συνθήκες απειλητικές για τη ζωή, που όμως στη διαταραχή πανικού δεν υπάρχουν και τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται ξαφνικά, απρόσμενα χωρίς συγκεκριμένη πρόκληση. Τα χαρακτηριστικά είναι ο έντονος φόβος, η υπερβολική  ένταση και η εντύπωση μιας επικείμενης καταστροφής με την συνοδεία διαφόρων σωματικών συμπτωμάτων.
  • Η αγοραφοβία είναι ο φόβος να είναι κανείς σε μέρη  ή καταστάσεις από όπου η φυγή να είναι δύσκολη , ή στις οποίες μπορεί να μην υπάρχει δυνατότητα βοηθείας σε περίπτωση ξαφνικής αδυναμίας και αμηχανίας.
  • Η κοινωνική φοβία  είναι ο φόβος ταπείνωσης ή  αμηχανίας σε κοινωνικές καταστάσεις.
  • Η απλή φοβια είναι ο φόβος συγκεκριμένων καταστάσεων η αντικειμένων. Οι πιο κοινές απλές φοβίες που συναντάμε στο γενικό πληθυσμό περιλαμβάνουν ζώα, φίδια, έντομα και ποντικούς. Επίσης όταν το άτομο δει αίμα ( ή τραυματισμό ιστών), η  φοβία κλειστών χώρων, η φοβία του ύψους και του αεροπλάνου. Να διευκρινίσουμε ότι μόνο όταν η συμπεριφορά αποφυγής εμποδίζει τη φυσιολογική λειτουργία του ατόμου στην καθημερινή ζωή, στις κοινωνικές δραστηριότητες  ή στις σχέσεις του και του προκαλεί έντονη υποκειμενική ενόχληση, βάζουμε την διάγνωση της απλής φοβίας.
  • Η ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή είναι οι επίμονες ιδέες, σκέψεις, εικόνες  ή παρορμήσεις που το άτομο δεν τις θέλει, μοιάζουν σαν να έρχονται από μόνοι τους και να επιβάλλονται ενάντια στη θέληση του. Το άτομο προσπαθεί να αγνοήσει  ή να απωθήσει τους ψυχαναγκασμός και να μην εκτελέσει  καταναγκαστικά κάποιες στερεότυπες πράξεις, τις οποίες αναγνωρίζει ως παράλογες και στην προσπάθεια του αυτή η ένταση και το άγχος ανεβαίνουν σε μεγάλο βαθμό αν το άτομο προσπαθεί να τις αποφύγει. Αρχίζει συνήθως στην εφηβεία η στην αρχή της ενήλικης ζωής, μπορεί όμως να παρατηρηθεί και στην παιδική ηλικία. Η πορεία της είναι συνήθως χρόνια με επιδεινώσεις και υφέσεις  και σε ορισμένες περιπτώσεις η κατάσταση μπορεί να γίνει τόσο σοβαρή ώστε το άτομο να μη μπορεί να κάνει τίποτα άλλο εκτός από καταναγκασμούς.
  • Η διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικο στρες μπορεί να παρουσιαστεί σε άτομα που έχουν ζήσει κάποιο  ή κάποια τραυματικά γεγονότα που είναι έξω από τις ανθρώπινες εμπειρίες. Τέτοια παραδείγματα είναι το να υποστεί το άτομο βιασμό  ή επίθεση  ή σωματικό τραυματισμό, οι μάχες, οι πλημμύρες, οι σεισμοί, οι βομβαρδισμοί, τα βασανιστήρια, ατυχήματα αυτοκίνητων ή αεροπλάνων κλπ. Σ’ όλες αυτές τις καταστάσεις υπάρχει έντονη απειλή  ή πραγματικός τραυματισμός της προσωπικής ακεραιότητας, συγγενών  ή φιλων του. Το άτομο που προσβάλλεται από τη διαταραχή αυτή επαναβιωνει το τραυματικό γεγονός μέσα από επανειλημμένες και αθέλητες αναμνήσεις του συμβάντος  ή μέσα από επαναλαμβανόμενα όνειρα  και εφιάλτες του γεγονότος   ή κυριολεκτικά ξαναζεί  το συμβάν με παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις και διασχίστηκες (flashback) καταστάσεις και επιδεικνύει παρόμοια με τέτοια συμπεριφορά.
  • Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή έχει ως χαρακτηριστικό το γενικευμένο επίμονο άγχος διάρκειας μηνών.

Όσον αφορά τη θεραπεία των διαταραχών πρέπει ν’ αναφέρουμε ότι αν το άτομο παραδοθεί στους φόβους του και δε μάθει να αντέχει στη δυσφορία όταν τους αντιμετωπίζει, τότε γίνεται δέσμιο τους, αδυνατεί να λειτουργήσει κοινωνικά ίσως και επαγγελματικά, αποσύρεται και απομονώνεται, όμως δε διαταράσσονται οι νοητικές του λειτουργίες. 

Σαν θεραπευτική αντιμετώπιση υπάρχει η φαρμακευτική αγωγή με την χορήγηση αντιαγχωδη φάρμακων με ψυχιατρική επίβλεψη, όπου θα γίνει με μεγάλη προσοχή για καθορισμένο χρονικό διάστημα. Επίσης ενδείκνυται η ψυχοθεραπεία ως θεραπευτική προσέγγιση είτε υπό μορφή ενθάρρυνσης και υποστήριξης να αντέξει το άτομο το άγχος έως υποχωρήσει είτε υπό μορφή ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας απευθυνόμενης σε ασυνείδητες συγκρούσεις που προκαλούν άγχος. Συχνά χρησιμοποιείται και η θεραπεία συμπεριφοράς μέσα από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία που μπορεί να λειτουργήσει παράλληλα και με τις τεχνικές χαλαρώσεις.

Σοφία Π. Μιχαλοπούλου
Κλινική Ψυχοπαθολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια ΜSc

Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2014

Tι μας προσφέρει η ψυχοθεραπεία;



Το να αποφασίσει να ξεκινήσει κανείς ψυχοθεραπεία θέλει μεγάλη  δύναμη από το να κρύψει «κάτω από το χαλί» το εκάστοτε ζήτημα. Οι άνθρωποι που απευθύνονται στο ψυχολόγο είναι άτομα που προβληματίζονται και ενδιαφέρονται να ψάξουν βαθύτερα τον εαυτό τους. Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας βοηθάει να αναγνωρίσει κανείς, αλλά και να ιεραρχήσει, τους στόχους, τις αξίες και τα όνειρά του, αναζητώντας παράλληλα τρόπους να τα αναζητήσει και να τα διεκδικήσει. 

Μέσω της ψυχοθεραπείας ανακαλύπτει κανείς τα δικά του λάθη, τις προσωπικές του αδυναμίες, τις δικές του επιλογές, δημιουργεί τα δικά του όρια στο πλαίσιο των σχέσεων και παύει να ερμηνεύει τη συμπεριφορά των άλλων με βάση τις ανασφάλειες και τους φόβους του. Δεν χρειάζεται να κρύβεται εξαιτίας του φόβου της απόρριψης ή να προσπαθεί να δείξει πόσο καλύτερος είναι λόγω της χαμηλής του αυτοεκτίμησης. 

Οι άνθρωποι συχνά φοβούνται μήπως μέσα από θεραπεία ανακαλύψουν μέσα από τη θεραπεία κάτι εξαιρετικά δυσάρεστο, το οποίο θα ανατρέψει ολόκληρη τη ζωή τους. Η ψυχοθεραπεία οδηγεί σε εξαιρετικά αργές αλλαγές, με αποτέλεσμα ακόμα και ένα γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει την ψυχική ισορροπία του θεραπευόμενου να έρχεται στη ζωή του σαν φυσικό επακόλουθο και επομένως να μην τον αναστατώνει. Σημαντικό κομμάτι είναι επίσης το ότι μέσω της ψυχοθεραπείας ανακαλύπτει κανείς πτυχές του εαυτού του και της προσωπικότητάς του που δεν είχε φανταστεί ποτέ πριν. 

Αναδύονται δυνάμεις και ταλέντα τα οποία ήταν κρυμμένα από τον φόβο και την ανασφάλεια. Έτσι, ξεκινάει με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και δύναμη να πάρει από τη ζωή αυτό που του αξίζει. Αντί να ρίχνει τις ευθύνες στους άλλους, τους γονείς, του δασκάλους, τους προηγούμενους συντρόφους, αναλαμβάνει τις ευθύνες του, αναγνωρίζει τα λάθη του και χρησιμοποιεί όσα έμαθε για να σχεδιάσει και να ζήσει ένα καλύτερο, πιο ικανοποιητικό μέλλον.